adw. Marta Kaczmarek

Wniosek o dokonanie wpisu może złożyć zasadniczo właściciel nieruchomości, użytkownik wieczysty, osoba, na rzecz której wpis ma nastąpić, wierzyciel, jeżeli przysługuje mu prawo, które może być wpisane w księdze wieczystej albo, w sprawach dotyczących obciążeń powstałych z mocy ustawy – uprawniony organ.

Do sądów, które zakładają i prowadzą księgi wieczyste, wnioski o dokonanie wpisu w księdze wieczystej powinny być składane na urzędowych formularzach (lub w formie wypisu aktu notarialnego, zawierającego taki wniosek). Wniosek o wpis powinien spełniać wymagania przewidziane dla pisma procesowego, zawierać wskazanie numeru księgi wieczystej, której dotyczy i być należycie opłacony. W szczególności, we wniosku należy wskazać treść żądania wniosku, np. sprostowanie oznaczenia nieruchomości, ujawnienie budynku lub urządzenia, odłączenie, wyodrębnienie części nieruchomości i przyłączenie tej części do innej, istniejącej księgi wieczystej, wpis właściciela (współwłaściciela, użytkownika wieczystego, współużytkownika wieczystego, uprawnionego, współuprawnionego), wpis prawa, ograniczenia w rozporządzaniu nieruchomością, roszczenia lub hipoteki.

Postępowanie wieczystoksięgowe cechuje się dużym formalizmem, co sprawia, że nietrudno w nim o zwrot lub oddalenie wniosku.

Mianowicie, jeżeli wniosek zawiera braki formalne bądź nie jest złożony na urzędowym formularzu albo gdy formularz jest nieprawidłowo wypełniony, wzywa się wnioskodawcę do poprawienia lub uzupełnienia wniosku w terminie tygodniowym. Bezskuteczny upływ terminu lub ponowne złożenie wniosku dotkniętego brakami powoduje zwrot wniosku. Natomiast wniosek, od którego nie uiszczono opłaty stałej, zostaje zwrócony bez wezwania o uiszczenie tej opłaty.

Nadto do wniosku o dokonanie wpisu należy dołączyć dokumenty, stanowiące podstawę wpisu w księdze wieczystej. Brak dokumentów stanowiących podstawę wpisu jest przeszkodą do dokonania wpisu i stanowi co do zasady podstawę do oddalenia wniosku, bez wzywania do jego uzupełnienia.

Wpis do księgi wieczystej może być dokonany na podstawie następujących dokumentów:

– dokumentu z podpisem notarialnie poświadczonym, jeśli przepisy szczególne nie wymagają innej formy dokumentu (np. prawomocnego postanowienia sądu o stwierdzeniu nabycia spadku),

– w przypadku wpisu potrzebnego do usunięcia niezgodności między treścią księgi wieczystej a rzeczywistym stanem prawnym – orzeczenia sądu lub innych odpowiednich dokumentów, którymi niezgodność ta będzie wykazana,

– w przypadku wpisu ograniczonego prawa rzeczowego – oświadczenia właściciela o ustanowieniu tego prawa w formie aktu notarialnego,

– w przypadku wpisu roszczeń i praw osobistych – dokumentu w formie pisemnej z podpisem notarialnie poświadczonym obejmującego oświadczenie właściciela o ustanowieniu tego prawa lub zgodę na wpis roszczenia. Powyższe stosuje się odpowiednio do wpisu przeniesienia hipoteki i ustępstwa pierwszeństwa; jednakże gdy ustępstwem pierwszeństwa mają być dotknięte prawa innej jeszcze osoby, potrzebny jest także dokument obejmujący zgodę tej osoby,

– w przypadku wpisu hipoteki przymusowej – a) tytułu wykonawczego określonego w przepisach o postępowaniu egzekucyjnym, b) postanowienia sądu o udzieleniu zabezpieczenia, c) nieprawomocnego orzeczenia, zaopatrzonego w rygor natychmiastowej wykonalności, d) postanowienia prokuratora, e) nieostatecznej decyzji lub f) zarządzeń zabezpieczenia wydanych na podstawie przepisów o postępowaniu egzekucyjnym w administracji.

Należy też dodać, że sąd oddala wniosek o wpis, jeżeli brak jest podstaw albo istnieją przeszkody do jego dokonania. Gwoli przykładu warto wskazać tu na błąd popełniany często przy wpisie prawa własności na podstawie postanowienia o stwierdzeniu nabycia spadku. W sytuacji, gdy w księdze wieczystej spadkodawca jest ujawniony tylko jako współwłaściciel nieruchomości, spadkobiercy – wnioskodawcy często nieprawidłowo wskazują we wniosku wielkości udziałów we współwłasności nieruchomości. Wnioskodawcy wpisują bowiem udziały w takich wysokościach, jakie wynikają z postanowienia o stwierdzeniu nabycia spadku, co jest błędem. Prowadzi to do oddalenia wniosku.